Op 29 februari hebben alle Vlaamse politieke partijen tijdens een webinar van Onafhankelijk Leven hun plannen voor mensen met een handicap toegelicht. Een belangrijk onderwerp waren de PVB-wachtlijsten. In dit artikel geven we je een samenvatting van de uitspraken per partij.
De invoering van de persoonsvolgende financiering (PVF) in 2017 was een mijlpaal. Dit systeem geeft mensen met een handicap meer autonomie. Althans, voor degenen die een budget hebben, want veel mensen staan op een wachtlijst.
Ondanks de inspanningen van de Vlaamse regering om het aantal mensen in prioriteitengroep 1 te verminderen, zijn er lange wachtlijsten. Momenteel wachten 17.000 volwassenen op een PVB. En hoewel er ook voor minderjarigen een inhaalbeweging gebeurde, wachten nog steeds honderden gezinnen op een PAB.
Als het van de partijen afhangt, zijn de wachtlijsten een topprioriteit na de verkiezingen. Dat benadrukten ze allemaal tijdens het webinar. Hun aanpak kan wel verschillen. Sommige partijen pleiten voor een open-end financiering, waarbij de overheidsmiddelen meegroeien met het aantal mensen op de wachtlijst. Andere partijen stellen in plaats van het PVB alternatieve ondersteuningsvormen voor bepaalde groepen voor. En ook over de snelheid om dit aan te pakken verschillen de meningen: sommige partijen willen alles in één keer oplossen, anderen stellen een gefaseerde aanpak voor.
Peter Van Rompuy van CD&V stelt dat zijn partij prioritair inzette op het thema handicap door de vooruitgang in prioriteitengroep 1. CD&V pleit nu voor de verankering van een open-end financiering in prioriteitengroep 1, waarbij de overheidsmiddelen meegroeien met de wachtlijst.
“We hebben in prioriteitengroep 1 de wachtlijst weggewerkt. We willen decretaal verankeren om voor prioriteitengroep 1 in de toekomst met een open-end financiering te werken, zodat mensen in deze groep hun budget binnen de reguliere wachttijd (18 maanden) ontvangen.”
In prioriteitengroep 2 wil de partij de volgende legislatuur een tandje bijsteken en in overleg met organisaties kijken hoe ze dat het beste doen. Daarbij voegt Van Rompuy toe dat zijn partij het belangrijk vindt om ook naar de leeftijd van mantelzorgers te kijken.
“Heel wat mantelzorgers zijn op leeftijd. We zouden graag dat criterium meenemen in de beoordeling voor waar men toe behoort. Zodanig dat we een aantal mensen uit prioriteitengroep 2 die daar niet correct meer toe behoren naar prioriteitengroep 1 kunnen brengen.”
In prioriteitengroep 3 moeten we volgens Van Rompuy kijken wat de juiste zorg op maat is. Dat kan een PVB zijn, maar ook rechtstreeks toegankelijke hulp of het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden. Hij zegt ook dat zijn partij de volgende legislatuur meer gaat investeren in prioriteitengroep 3.
En natuurlijk zijn er ook heel wat kinderen en jongeren met een handicap die wachten. Van Rompuy stelt dat ze deze legislatuur het persoonlijke-assistentiebudget hebben kunnen versterken van 800 naar 1800 mensen. Op dat pad willen ze verdergaan.
Dirk Opsteyn van Groen stelt dat het wegwerken van de wachtlijsten een mensenrecht is. Hij is voorstander van een open-end financiering voor iedereen, ook de mensen in prioriteitengroep 3.
“Het is een mensenrecht dat ook ingeschreven is bij de Verenigde Naties. Het is eigenlijk van de zotten dat mensen die een hele procedure doorlopen - buiten het feit dat het al geen cadeau is om een handicap te hebben - nog moeten wachten op ondersteuning.”
Op de vraag of het budgettair haalbaar is om de wachtlijst volledig weg te werken, antwoordt Opsteyn dat mensen met een handicap die middelen nu eenmaal nodig hebben. Hij stelt voor om het als investering te beschouwen, omdat mensen met een handicap zo beter kunnen deelnemen aan de samenleving en kunnen consumeren, werken én bijdragen.
Voor minderjarigen wil Groen bekijken of het systeem van PVF mogelijk is. Opsteyn pleit ook voor administratieve vereenvoudiging. Hij heeft zelf een handicap en vindt dat hij overbevraagd wordt.
“25% van de dag moet ik me verantwoorden, 25% van de dag moet ik me organiseren en de andere helft is tijd om te besteden. Om misbruik te voorkomen wordt inderdaad een volledig administratief stelsel opgezet. Maar we leven in moderne tijden. Dat kan vaak sneller en beter.”
Maurits Vande Reyde van Open Vld vindt het wegwerken van de wachtlijst in prioriteitengroep 1 een mooie prestatie. Hij wil alle wachtlijsten wegwerken. Dat kan volgens hem zowel via open-end financiering als via een systeem van gesloten enveloppen, zoals dat vandaag het geval is.
Vande Reyde vindt het een logische volgende stap om de wachtlijst in prioriteitengroep 2 weg te werken. In prioriteitengroep 3 moeten we volgens Vande Reyde kijken wat de gepaste zorg op maat is.
“Ik denk dat niet iedereen in prioriteitengroep 3 een PVB nodig heeft. Er is een studie die dat aantoont. Die groep is heel divers. Sommige mensen zullen op een andere manier geholpen kunnen worden, zoals met rechtstreeks toegankelijke hulp. Anderen zullen toch een PVB nodig hebben.”
Voor minderjarigen is Open VLD fan van een persoonsvolgend systeem. “Ik denk dat het noodzakelijk is om mensen meer vrijheid en keuze te geven om hun budget te besteden zoals zij dat willen.”
Volgens Gaby Colebunders van PVDA begint alles met het maken van keuzes. “Die 21.000 mensen op de wachtlijst hebben de procedure al doorlopen, hé. Er is een toekenning en als die er is, moet je uw verantwoordelijkheid nemen. Ik zeg ook niet tegen de belastingdienst: 'Het lukt nu niet, kom binnen twintig jaar terug."
Op de vraag of het budgettair haalbaar is om de wachtlijst weg te werken, antwoordt Colebunders: “Ik snap dat mensen vinden dat het betaalbaar moet zijn. Maar wat heb je al die jaren dan gedaan? Knip-en-plakwerk. Wat ze onder categorie 2 doen, de helft van het budget. Hebben die mensen maar de helft van een beperking of zo?”
Colebunders stelt dat het wegwerken van de wachtlijsten topprioriteit nummer één is voor zijn partij. “De budgetten zijn toegekend. Je kan niet werken met halve oplossingen, knip-en-plakwerk. Ga die lijst eens fatsoenlijk afwerken en vanaf dan kan je met een schone lei verder de volgende noden aanpakken. Eerst dit aanpakken.”
Immanuel De Reuse van Vlaams Belang stelt dat beloftes moeten worden nagekomen en dat het budget moet worden verhoogd om dit te realiseren. Hij benadrukt dat dit een prioriteit is voor zijn partij en dat alle mensen met een handicap, ongeacht hun prioriteitsniveau, recht hebben op de nodige budgettaire ondersteuning.
Daarvoor is er volgens De Reuse een open-end financiering nodig: “Het gaat niet om gebouwen of bussen. Het gaat om mensen. Als we vaststellen dat er meer mensen zijn die zorg nodig hebben, dan moeten we inderdaad met een open-end financiering werken.”
Het systeem van PVF moet volgens hem transparanter en minder complex. Vlaams Belang wil alle bevoegdheden rond handicap op Vlaams niveau centraliseren. De Reuse: “Zo kan er meer vanuit één dossier gewerkt worden zonder steeds te moeten terugkeren naar verschillende niveaus.”
Hannes Anaf van Vooruit vindt dat iedereen die zorg nodig heeft geholpen moet worden en is voorstander van een open-end financiering. Zijn partij wil iedereen op de wachtlijst de volgende legislatuur zeker helpen. Zijn partij wil dat laten doorrekenen door het Planbureau. Vooruit hoopt zo geen nieuwe wachtlijsten meer op te bouwen.
“We moeten de volgende legislatuur eerst nog een gat vullen omdat er geen budget voorzien is voor de komende jaren. Wij zijn alvast bereid om daar enorm in te investeren. We moeten extra geld vrijmaken om die mensen allemaal budget te geven.”
Over de mensen in prioriteitengroep 3 zegt Anaf het volgende: “Ze hebben een PVB toegekend gekregen omdat ze er nood aan hebben. We moeten wachtlijsten wegwerken door mensen te helpen. Niet door ze te schrappen van de wachtlijst.”
Anaf is op dit moment geen voorstander van het systeem van PVF voor minderjarigen. Op zich is hij wel fan van het principe van zelfregie, maar vindt dat het PVF-systeem eerst goed moet werken en de wachtlijsten aangepakt moeten worden. En pas daarna kunnen de volgende stappen gezet worden.
Kathleen Depoorter van N-VA wil de wachtlijst verminderen. Prioriteitengroep 1 is aangepakt, de volgende stap is prioriteitengroep 2. Haar partij wil meer geld vrijmaken, tot 600 miljoen euro, om dit aan te pakken. Ze is echter geen fan van een open-end financiering.
“Je moet noden invullen, maar je moet ook weten waar je uitkomt. Ik denk dat de belastingbetaler dit ook vraagt. Met goeie budgettaire afspraken volgens de noden en behoeften geraken we al een heel eind op weg.”
De N-VA wil duidelijkheid bieden aan de mensen op de wachtlijsten. "Mijn partij wil een kader hebben om te weten wie wacht en waarop wacht men. En om te weten in hoeveel tijd we die groep duidelijkheid kunnen geven over wat en wanneer ze kunnen ontvangen,” aldus Depoorter.
Tot slot is de NV-A voorstander van een volledige overheveling naar het Vlaamse niveau om de aanvragen te stroomlijnen.
Het hele webinar is ondertiteld en kan je integraal herbekijken.
Via onze nieuwsbrief ontvang je nog meer artikels rond de verkiezingen.
